I. MỞ ĐẦU: ĐỊNH HÌNH LẠI BẢN ĐỒ CÔNG NGHIỆP SAU SÁP NHẬP

Chiều 14/4/2025, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính – Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW – đã chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, đồng thời định hướng xây dựng hệ thống chính trị 2 cấp tại địa phương.

Đây không chỉ là bước đi chiến lược nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực – hiệu quả quản lý nhà nước, mà còn được kỳ vọng tạo ra sự thay đổi sâu rộng trong cơ cấu phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là hệ thống phân bố khu công nghiệp (KCN) trên cả nước.

Trong bối cảnh đó, hàng loạt câu hỏi đặt ra:

• Sau sáp nhập, bản đồ phân bố các KCN sẽ biến đổi như thế nào?

• Những trung tâm công nghiệp mới nào đang nổi lên mạnh mẽ?

• Dòng vốn đầu tư có đang dịch chuyển về các khu vực mới không?

• Xu hướng phát triển KCN trong thời gian tới sẽ đi theo chiều hướng nào?

Dưới đây là bài viết: “34 tỉnh sau sáp nhập: Bức tranh mới về phân bổ khu công nghiệp trên cả nước” – tổng hợp những thay đổi bước đầu trong bản đồ khu công nghiệp trên cả nước 

II. TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ VÀ THUẾ QUAN ĐẾN PHÁT TRIỂN KHU CÔNG NGHIỆP

1. Chi phí thuê đất KCN tăng cao, gây sức ép lên doanh nghiệp Tính đến quý I/2025, giá thuê đất tại các KCN trọng điểm tiếp tục leo thang:

• Miền Nam: trung bình 200 USD/m², dự kiến tăng 7–12%

• Miền Bắc: trung bình 145 USD/m², dự kiến tăng 5–10%

• Miền Trung: dao động từ 50–70 USD/m², tăng 3–5%’

Nguồn: Ktgindustrial

Xem thêm video: Công thức đánh giá chấm điểm Bất động sản- định giá nhà đất 

Nguyên nhân chính là do tỷ lệ lấp đầy tăng cao, dòng vốn FDI tiếp tục đổ vào Việt Nam, cùng với áp lực chi phí hạ tầng. Điều này khiến doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó khăn trong việc tiếp cận quỹ đất công nghiệp hợp lý.

2. Thuế quan từ Mỹ ảnh hưởng đến nhu cầu phát triển KCN 

Việc Mỹ áp thuế đối ứng lên tới 46% đối với một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam đã làm gia tăng chi phí, giảm sức cạnh tranh của hàng Việt trên thị trường quốc tế. Một số doanh nghiệp sản xuất buộc phải cắt giảm công suất hoặc tái cấu trúc chiến lược sản xuất, ảnh hưởng đến nhu cầu mở rộng hoặc thuê mới đất KCN.

Đánh giá tác động của chính sách thuế quan Donald Trump 2.0

3. Chính sách thuế nội địa và ưu đãi đầu tư Luật Đất đai 2024

Các chính sách này Mang lại sự linh hoạt hơn cho doanh nghiệp trong việc lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất (một lần hoặc hàng năm). Tuy nhiên, các dự án không thuộc diện thu hồi vẫn phải nộp tiền sử dụng đất hoặc thuê đất như trước.

Bên cạnh đó, các ưu đãi đầu tư vẫn tập trung vào miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và hỗ trợ chi phí hạ tầng đối với các dự án tại vùng sâu, vùng xa hoặc ngành công nghệ cao.

4. Tác động từ thuế tối thiểu toàn cầu 

Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu khiến các tập đoàn đa quốc gia đầu tư vào Việt Nam từ năm 2024 không còn hưởng ưu đãi thuế như trước, ảnh hưởng đến sức hấp dẫn đầu tư. Dù chỉ áp dụng với doanh nghiệp có doanh thu lớn, nhưng các FDI nhỏ trong chuỗi cung ứng cũng có thể bị tác động gián tiếp.

Bảng 1: Thuế suất thực hiệu dụng với các doanh nghiệp FDI

III. TOÀN CẢNH PHÂN BỐ KHU CÔNG NGHIỆP TẠI 34 TỈNH SAU SÁP NHẬP

Sau khi sáp nhập, bức tranh công nghiệp Việt Nam đã thay đổi đáng kể, với một số tỉnh/thành phố vươn lên dẫn đầu về quy mô khu công nghiệp (KCN). Dưới đây là nhóm tỉnh tiêu biểu có số lượng KCN lớn nhất cả nước:

1. TP.HCM (gộp Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu)

-Tổng số KCN sau sáp nhập: 74
-Tăng thêm 17 KCN so với trước 2020
-Đây là trung tâm công nghiệp lớn nhất cả nước, với lợi thế vượt trội về hạ tầng logistics, cảng biển (Cát Lái, Cái Mép – Thị Vải), và hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ.
-Việc sáp nhập các địa phương công nghiệp mạnh như Bình Dương và Bà Rịa đã giúp khu vực này trở thành “siêu vùng công nghiệp” phía Nam, hút mạnh FDI và các doanh nghiệp sản xuất giá trị cao.

2. Đồng Nai (gộp Bình Phước)

-Tổng số KCN: 56
-Đồng Nai vốn là điểm đến hàng đầu của các nhà đầu tư nước ngoài nhờ vị trí chiến lược gần sân bay Long Thành và cảng biển.
-Việc bổ sung Bình Phước – tỉnh đang tăng tốc thu hút FDI – giúp mở rộng dư địa công nghiệp về phía Bắc, đặc biệt là cho ngành sản xuất có nhu cầu đất lớn và chi phí thấp.

3. Tây Ninh (gộp Long An)

–Tổng số KCN sau sáp nhập: 64 (tăng đột phá từ 21)
-Đây là một trong những địa phương có mức tăng mạnh nhất về số lượng KCN sau sáp nhập.
-Long An từ lâu là “vệ tinh công nghiệp” của TP.HCM, còn Tây Ninh đang nổi lên nhờ hạ tầng cửa khẩu, kết nối Campuchia – ASEAN.
-Cặp sáp nhập này tạo thành trục công nghiệp mới phía Tây Nam, giúp phân bố lại áp lực đô thị và sản xuất.

4. Phú Thọ (gộp Vĩnh Phúc, Hòa Bình)

-Tổng số KCN: 54
-Đây là một “hiện tượng mới” trong bản đồ công nghiệp.
-Cụm tỉnh này có lợi thế gần Thủ đô Hà Nội, chi phí đất và nhân công thấp, lại đang được đẩy mạnh hạ tầng kết nối.
-Việc sáp nhập giúp khu vực trung du Bắc Bộ trở thành điểm đến tiềm năng cho ngành sản xuất – lắp ráp, công nghiệp phụ trợ, thiết bị điện tử…

5. Bắc Ninh (gộp Bắc Giang)

–Tổng số KCN: 55
-Đây là vùng lõi công nghiệp điện tử và công nghệ cao phía Bắc, với các tập đoàn lớn như Samsung, Foxconn, Canon…
-Việc gộp hai “điểm nóng công nghiệp” lại với nhau giúp tạo ra cụm liên kết sản xuất – logistics khép kín, củng cố vai trò đầu tàu FDI toàn vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Nhận định chung:

-Các tỉnh thành top đầu sau sáp nhập đều có điểm chung: hạ tầng tốt, gần cảng biển/sân bay/cửa khẩu, quy hoạch bài bản và chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn.
-Vùng Đông Nam Bộ và vùng Thủ đô Hà Nội tiếp tục là hai cực tăng trưởng chính của công nghiệp quốc gia.

-Việc sáp nhập tạo điều kiện tái phân bố công nghiệp hợp lý hơn, giúp lan tỏa phát triển ra vùng trung du, ven biển, và Tây Nguyên.

IV. PHÂN TẦNG PHÁT TRIỂN: NHỮNG VÙNG NỔI BẬT VÀ VÙNG TRŨNG CÔNG NGHIỆP

1. Nhóm dẫn đầu: Đông Nam Bộ và Đồng bằng Bắc Bộ

Đây là hai vùng hội tụ mật độ KCN cao nhất cả nước sau sáp nhập:

-Đông Nam Bộ: Bao gồm TP.HCM (gộp Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu), Đồng Nai (gộp Bình Phước), Tây Ninh (gộp Long An).
→ Các tỉnh này sở hữu hạ tầng logistics hàng đầu, nguồn nhân lực dồi dào, chuỗi cung ứng đã định hình. Đặc biệt, Tây Ninh – Long An có mức tăng đột phá (từ 21 lên 64 KCN).
-Đồng bằng Bắc Bộ: Phú Thọ (gộp Vĩnh Phúc, Hòa Bình), Bắc Ninh (gộp Bắc Giang), Hải Phòng (gộp Hải Dương).
→ Đây là vùng thu hút mạnh FDI trong ngành điện tử, thiết bị, công nghiệp phụ trợ. Phú Thọ vươn lên nhóm dẫn đầu với 54 KCN, trở thành điểm sáng mới phía Bắc.

2. Nhóm bứt phá: Bắc Trung Bộ, Duyên hải và Tây Nguyên

Các địa phương đang nắm bắt cơ hội liên kết vùng, quy hoạch bài bản để phát triển công nghiệp:

-Nghệ An, Đà Nẵng (gộp Quảng Nam), Thừa Thiên Huế, Thanh Hóa đều có mức tăng KCN rõ rệt (từ 8–12 KCN lên 18–23 KCN).
→ Đây là những tỉnh có vị trí chiến lược trên tuyến Bắc – Nam, được hưởng lợi từ cao tốc và hành lang kinh tế ven biển.
-Lâm Đồng (gộp Đắk Nông, Bình Thuận) và Đắk Lắk (gộp Phú Yên) đang hình thành các KCN chuyên ngành (chế biến nông sản, năng lượng tái tạo…)
→ Vùng Tây Nguyên đang chuyển mình nhờ chính sách ưu đãi và định hướng phát triển bền vững.

3. Nhóm thấp điểm: Trung du miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Cửu Long

Các tỉnh vùng sâu, vùng xa vẫn là “vùng trũng công nghiệp”:

– Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng, Hà Giang, Bắc Kạn, Lào Cai… chỉ có từ 1–3 KCN, chủ yếu phục vụ nhu cầu nội vùng.
→ Những địa phương này gặp nhiều hạn chế: địa hình phức tạp, hạ tầng yếu, thiếu nguồn nhân lực kỹ thuật và chưa đủ hấp dẫn với nhà đầu tư.
– Đồng bằng sông Cửu Long: Dù có vị trí chiến lược, các tỉnh như An Giang, Cà Mau, Vĩnh Long, Trà Vinh vẫn chỉ duy trì mức thấp (5–6 KCN sau sáp nhập).
→ Nguyên nhân chính là do hạn chế về giao thông, logistics và thiếu liên kết vùng hiệu quả.

V. NHẬN ĐỊNH VÀ XU HƯỚNG TƯƠNG LAI

1. Tái cơ cấu không gian công nghiệp

Việc sáp nhập tỉnh tạo điều kiện cho quy hoạch vùng KCN hiệu quả hơn, hạn chế trùng lặp, phân tán nguồn lực đầu tư. Cùng với đó, các khu công nghiệp xanh đang nổi lên như một xu hướng mạnh mẽ nhằm cải thiện chất lượng môi trường và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Các chính sách khuyến khích đầu tư vào KCN sinh thái và phát triển các mô hình KCN thông minh đang ngày càng được các nhà đầu tư và chính phủ ưu tiên.

2. Chênh lệch vùng miền tiếp tục tồn tại

Mặc dù khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng vẫn là động lực tăng trưởng công nghiệp chính, nhưng trong những năm gần đây, các vùng miền núi và Tây Nguyên đang có sự chuyển mình nhờ vào việc phát triển các KCN với mô hình xanh. Điển hình là tỉnh Lâm Đồng với chính sách ưu đãi đầu tư vào các KCN công nghệ cao và bảo vệ môi trường, đã thu hút hàng loạt dự án từ các tập đoàn công nghệ lớn. Lâm Đồng cũng dự kiến phát triển các KCN sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu phát thải CO2.

Xem thêm bài viết: Phát triển Khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam

3. Xu hướng phát triển KCN xanh và vệ tinh

Sự dịch chuyển của các KCN về các vùng vệ tinh đang diễn ra mạnh mẽ, nhất là các tỉnh ngoài vùng đô thị lớn. Những khu công nghiệp này không chỉ giảm tải cho các khu công nghiệp lớn mà còn hướng đến mô hình KCN xanh, với việc ứng dụng công nghệ sạch và bảo vệ môi trường.

Một ví dụ nổi bật là việc đầu tư vào KCN điện tử thông minh tại Bắc Ninh. Tại đây, các nhà máy sản xuất đã áp dụng các công nghệ tiết kiệm năng lượng và tái chế nước thải, đồng thời, các nhà đầu tư cũng thực hiện các cam kết giảm thiểu lượng khí thải CO2, phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc.

Bắc Ninh sắp có khu công nghệ thông tin tập trung hơn 270 ha 

Bên cạnh đó, Tập đoàn Vingroup đã ký kết hợp tác với một số đối tác quốc tế để xây dựng một KCN thông minh tại Quảng Ninh, với hệ thống năng lượng mặt trời và các cơ sở hạ tầng điện tử hỗ trợ việc quản lý năng lượng hiệu quả, giảm thiểu rác thải và bảo vệ nguồn nước.

4. Dữ liệu và các cuộc gặp gỡ quốc tế

Việt Nam trong những năm qua đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác lớn như EU, Nhật Bản, và Hàn Quốc, tạo cơ hội lớn cho việc thu hút các nguồn đầu tư vào các KCN xanh. Cùng với đó, các cuộc hội nghị và diễn đàn quốc tế về phát triển bền vững, như Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu COP26, cũng đã thu hút sự chú ý về việc phát triển các KCN xanh tại Việt Nam. Các doanh nghiệp và chính phủ đã thống nhất kế hoạch hợp tác trong việc sử dụng năng lượng tái tạo, giảm khí thải và bảo vệ đa dạng sinh học trong các khu công nghiệp.

Dấu ấn của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị COUPON

Xem thêm bài viết: Các cấp độ sáng tạo trong Nghiên cứu phát triển sản phẩm Bất động sản

VI. KẾT LUẬN: HƯỚNG ĐẾN MỘT CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÂN BẰNG VÀ BỀN VỮNG

Khuyến nghị chính sách:

1. Tăng cường liên kết vùng: Phát triển các vành đai công nghiệp liên tỉnh, chia sẻ nguồn lực logistics, năng lượng, nhân lực, và đặc biệt tập trung vào các KCN có công nghệ sạch.

2. Ưu đãi đầu tư theo vùng và ngành: Miễn giảm thuế, hỗ trợ thủ tục, mở rộng quỹ đất sạch tại các tỉnh trung du và miền núi, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào KCN xanh, công nghệ cao và phát triển các mô hình KCN thông minh.

3. Đổi mới mô hình phát triển: Hướng đến các KCN sinh thái, ứng dụng công nghệ cao, tích hợp chuyển đổi số và sử dụng năng lượng tái tạo. Ví dụ, các dự án KCN công nghệ cao tại Quảng Ninh sẽ là hình mẫu cho mô hình phát triển KCN xanh với sự tham gia của các công ty toàn cầu.

Đây là thời điểm Việt Nam cần một chiến lược phát triển công nghiệp không chỉ dựa trên số lượng, mà còn dựa trên chất lượng, hiệu quả và sự bền vững lâu dài.

Trên đây là những thông tin tổng quan về ‘’34 tỉnh sau sáp nhập: Bức tranh mới về phân bổ khu công nghiệp trên cả nước”  do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm những thông tin về một trong những tiêu chí cần cân nhắc, xem xét trước khi đầu tư. 

Nguồn: Sen Vàng Group